Bademcik Aft Belirtileri ve Tedavisi

Bademcik aft, enfeksiyon sırasında veya sonrasında gelişebilir. İltihabın bademcik dokusundan dışarı taşarak, çevre dokulara yayılması ve zamanla apseleşmesi olarak tanımlanır. Bademcik kapsülü ile çevreleyen kaslar arasında gelişen bir apsedir.

Küçük beyaz pamukçuk şeklinde çıkan yaralar aft olarak adlandırılır. Daha çok dil, dudak, damak ve yanakların iç kısmında görülebilen aft, boğaz bölgesinde de meydana gelebilir. Dil, ağız veya boğazda meydana gelen aft, bireyin günlük yaşamını olumsuz etkiler. Kuvvetli ağrı, acı ve sancıya yol açabilir. Aft oluşmadan birkaç gün önce çıkacağı alanda kaşıntı ve kızarıklık hissedilir. Birkaç gün sonra ise ortası beyaz ve çevresi kırmızı hafif çukurlu yara haline dönüşür ve bireyin kuvvetli ağrılar hissetmesine neden olur.

Bademcikte aft oluşumu başladıktan sonra, hızla gelişen yutma zorluğu, kulağa vuran kuvvetli ağrı, ağız açmada ileri derecede kısıtlılık (trismus) tipik belirtilerdir. Bununla birlikte seste kalınlaşma ve kabalaşma, kuvvetli ağrıdan dolayı ağız yoluyla besin alamama, başın apse meydana gelen tarafa eğilmesi, baş hareketleri ile ağrının artması, yutkunamama sonucunda ağız yoluyla sürekli salya akması, ağız kokusu, boyunda ağrılı lenf bezi şişmesi, 39-40 dereceye varan ateş ve genel durumun hızla kötüleşmesi gibi belirtiler de görülebilir.

Bademcik iltihaplanması olan bir hastada bu şikayetlerden birinin veya birkaçının başlaması peritonsiller apseye işaret edebilir. Hasta antibiyotik tedavisi alıyor olsa bile hemen bir Kulak-Burun-Boğaz hekimine başvurmalıdır. Genellikle tek taraflı oluşur, nadiren iki taraflı olabilir. Boğaz muayenesinde, trismusa rağmen ağız açılabilirse, bademcikte, çevreleyen üst dış taraflardaki dokularda ve komşu dokularda (küçük dil ve bademciğe komşu dokularda) kızarıklık, şişlik ve itilmeler tipiktir. Boyunda dokunmakla ağrıyan hassas lenf bezleri ele gelebilir. Kulak-Burun-Boğaz doktoru hastanın şikayetleri ve muayene bulgularına dayanarak tanı koyar.

Aftların oluşmasının birçok nedeni vardır. Aft tedavisi, neden olan faktöre yöneliktir. Bazı durumlarda aftlar, bağışıklık sistemi ile ilgili Behçet hastalığının belirtisi olabilir. Ancak bunlar tek başına Behçet hastalığının belirtisi olarak değerlendirilemez. Ağızda sürekli meydana gelen aftlar, cinsel organ ve çevresinde yaralar, damarlarda iltihaplanma ve kanda yoğun pıhtılaşma durumları Behçet hastalığının belirtileridir.

Tedavide tüm apselerde olduğu gibi apse boşaltılır ve damardan antibiyotik tedavisi uygulanır. Bir Kulak-Burun-Boğaz kontrol koltuğunda yapılabilen aft apsesi boşaltılması işlemi, hastanın yaşına göre ameliyathane koşullarında anestezi ile hasta uyutularak yapılabilir. Aftın neden olduğu apse boşaltıldıktan sonra hasta hastaneye yatırılarak yüksek doz damardan antibiyotik, ağrı kesici, ateş düşürücü ilaçlar, bol sıvı/akışkan ve sulu diyet tedavisi verilir. Bununla birlikte peritonsiller apse geçiren kişilerde bademcik alınması operasyonu (tonsillektomi) da yapılmalıdır. Bu operasyon hastanın durumuna göre hemen yapılabileceği gibi, iyileşme sağlandıktan 6 hafta sonra da yapılabilir. Çünkü bu olgularda bademcik alınmazsa peritonsiller apse tekrarlama ihtimali yüksektir. Peritonsiller apseden korunmak için kişide boğaz ağrısı yeni başladığında vakit kaybetmeden bir Kulak-Burun-Boğaz hekimine başvurup doktorun önerdiği antibiyotik tedavisine başlanmalı, istirahat ve bol sıvı/akışkan alımına dikkat edilmelidir. Ancak tüm bu tedbirlere ve antibiyotik tedavisine rağmen peritonsiller apse gelişebileceği unutulmamalıdır ve belirtiler görüldüğünde derhal doktora başvurulmalıdır.